1 Aralık 2019 Dünya AIDS günü kapsamında Kırmızı Kurdele İstanbul Derneği, 2017'den beri sürdürdüğü 1 Aralık Bildirileri'ne bu yıl da devam etti. Dünya AIDS Günü'nün uluslararası teması 'Fark yaratan sivil toplum' vurgusunun paylaşıldığı ve başta ulusal sağlık yönetimi olmak üzere tüm paydaşların işbirliği içinde çalışmaya davet edilmesidir. Söz konusu bildirinin bu yıl ki sloganı ise 'HIV'i durdurma vakti?' idi. Kırmızı Kurdele İstanbul Derneği, bu bildirilerin amacını ise "Ayrımcılığı, HIV cehaletini ve yayılımı ancak hep birlikte çalışarak bitirebileceğimiz inancıyla, toplumun tüm kesimlerine hitaben yazılmıştır" şeklinde açıklamaktadır. HIV'le ilgili detaylı bilgi ve raporlara ulaşmak için www.kirmizikurdele.org adresini ziyaret edebilirsiniz.
Kırmızı Kurdele İstanbul Derneği'nin 1 Aralık 2019 Bildirisi: "Vakit HIV’i durdurma vakti!"
"İnsanlığın gördüğü en ciddi salgınlardan birine sebep olan HIV tanımlanalı henüz kırk yıl dahi olmadı fakat kalıcı bilimsel çözüme oldukça yakınız. Seksenlerin başındaki ilk şok dalgasının ardından, virüsü on beş yıl gibi kısa bir sürede kronik taşıyıcılık seviyesine indirebilmek, tıp biliminin en tarihi başarılarından biri olarak kaydedildi.
Bu gelişmeyi takip eden yirmi yılda alınan mesafe ve HIV’i durdurma yolunda bugün sahip olduğumuz *B eşittir B, *PrEP, *ART gibi araçlar ise tek kelimeyle; olağanüstü. Yani HIV çok değişti! Bu değişimi ve HIV biliminin bugün ulaştığı noktayı müjdelerken anılması gereken kilit figür ise sivil toplum ve aktivist topluluklar. Bilim ve siyasetin çaresizlik içinde kaldığı o karamsar atmosfer içinde dahi bilimi araştırma yapmaya, siyaseti çözüm üretmeye, toplumu sorunla gerçekçi bir biçimde yüzleşmeye zorlayan aktivist toplulukların liderliği olmasaydı, bugünün olumlu tablosundan bahsedemeyecektik.
Bu yüzden Dünya AIDS Günü 2019’un global teması; Ending the HIV/AIDS Epidemic: Community by Community olarak belirlendi.
Aktivist topluluklar Dünya’nın her yerinde olduğu gibi Türkiye’de de, hem HIV ile yaşayan bireylere kapsamlı hizmetler sunarak, hem de toplumun tüm kesimleriyle iletişim kurarak konuyu normalleştirmek ve HIV’in herkesin meselesi olduğu gerçeğini anlatmak hedefleriyle cefakarca çalışıyorlar. Fakat sivil toplumun sürdürdüğü bu çalışmalar maalesef yeterli değil. Ülke olarak *UNAIDS’in 2020 yılı için koyduğu küresel hedef olan *90 -90-90’ın bir hayli uzağında 41 -88-96 düzeyindeyiz.
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre son on yıldaki artış hızı %450’nin üzerinde! Bu veriler en basit ifadeyle, yeni HIV bulaşlarını engellemede ve HIV ile yaşayan herkesi ilaç tedavisiyle buluşturmakta başarısız olduğumuzu söylüyor. Oysa Dünya’daki başarılı uygulamalara baktığımızda görüyoruz ki, doğru adımlar atıldığında HIV yayılımını durdurmak mümkün. Bu doğru adımlar ise HIV/AIDS olgusuna açık fikirli ve ulusal bir yanıt oluşturmakla ve tüm paydaşların, sivil toplumun çabalarına samimiyetle destek olmalarıyla başlıyor. Ülke olarak HIV’i durdurmamızın hiçbir engel yok.
Gerekli tüm araçlara, deneyimli bir sivil topluma, yeterli bilgi, beceri ve isteğe sahibiz. Şimdi tek yapmamız gereken, he p birlikte çalışarak Türkiye’yi HIV’in hızla yayıldığı ülkeler arasından çıkarmak. Bu yüzden Dünya AIDS gününü fırsat bilerek, tüm paydaşları bir kez daha;
- Anonim testlerin önündeki yasal engellerin kaldırılması,
- Etkili bir bulaş önleme yöntemi olan Pr EP’in ülke genelinde kolayca erişilebilir olması,
- B = B gibi bulaş önleyici bilimsel gelişmelerin, sağlık hizmeti sunulan tüm merkezlerde bilinir ve konuşulur hale getirilmesi, için işbirliği içinde çalışmaya davet ediyoruz. Çünkü HIV sadece HIV ile yaşayanların ya da sivil toplum kuruluşlarının değil hepimizin meselesi, çünkü vakit HIV’i durdurma vakti!"
Açıklamalar: * B eşittir B, Belirlenemeyen = Bulaştırmayan, (UequalsU); Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) bildirisinde ‘’HIV pozitif bir bireyin HIV ilaçlarını reçete edildiği gibi doğru ve düzenli olarak alıp Belirlenemeyen bir viral yük elde etmesi ve bu seviyede tutması durumunda, HIV'in cinsel yollarla bulaştırma riskinin sıfır olduğu anlamına gelir.’’ şeklinde tanımlanmıştır. Bununla birlikte, cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklar ve gebelik önleme gibi nedenlerle kon dom kullanımın halen çok önemli olduğu da ayrıca vurgulanmıştır.
*PrEP; HIV geçişini önlemede kullanılan, temas öncesi korunma tedavisi.
*ART; HIV'i baskılayan ilaç terapisinin genel adıdır. Kombinasyon terapisi olarak da anılan ART, en az iki farklı sınıftan ilacın birlikte kullanıldığı bir ilaç tedavisi yöntemidir. Bu ilaçlar vücuttaki HIV'i tamamen yok etmese de, virüsü baskılayarak Belirlenemeyen seviyeye indirir, bağışıklık sisteminin yeniden, HIV taşımayan bir bireyle aynı düzeye gelmesini sağlar ve HIV pozitif bireylerin sağlıklı ve uzun bir ömür sürdürmelerine olanak sağlar.
*90-90-90; UNAIDS tarafından HIV ile küresel düzeyde mücadele için oluşturulan ve 2020’de ulaşılması umulan noktada , dünyada HIV ile enfekte olmuş bireylerin %90’ının tanı alması, bu bireylerin %90’ının tedaviye erişmesi ve tedaviye erişen bireylerin %90’ının da viral baskılama i le belirlenemeyen seviyeye ulaşılması amaçlanmaktadır.
Türkiye'de Sağlık Bakanlığı'nın tanımına göre ise HIV nedir?
HIV (Human Immmunodeficiency Virus), Türkçe’de İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü olarak adlandırılan bir hastalık etkenidir. Virüs insan bağışıklık hücrelerine nüfuz ederek bağışıklık sistemini zayıflatır ve fırsatçı enfeksiyonların görülmesine neden olur.
HIV Pozitif ne demektir?
HIV + (pozitif) olmak, kişinin vücudunda İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü’nün bulunması demektir. HIV’in bağışıklık sisteminin zayıflaması ve fırsatçı enfeksiyonlara açık hale gelmesiyle karakterize bir kronik enfeksiyondur. Kişi hiç bir hastalık belirtisi olmaksızın uzun yıllar yaşamına devam edebilir.
AIDS ne demektir?
AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) HIV tarafından oluşturulan, Türkçe'de "Edinsel Bağışıklık Yetmezliği Sendromu" olarak adlandırılan bir hastalıklar tablosudur. Bağışıklık hücrelerinin yüksek düzeyde tahribatı sonucu fırsatçı enfeksiyonların ilerleyerek ciddi hastalık tabloları oluşturması durumudur. Yetersiz bağışıklık sistemi durumlarında ortaya çıkan bakteriyel, viral, mantarlara bağlı ya da protozoal enfeksiyonlara fırsatçı enfeksiyonlar adı verilmektedir. Erken tanı ve gelişen tedavi koşulları ile HIV pozitif kişiler AIDS dönemine geçmeden uzun yıllar yaşayabilmektedir.
Bulaşma Yolları Nelerdir?
İnsan immün yetmezlik virüsü, HIV,
- HIV pozitif kişi ile korunmasız (kondom kullanılmadan) yapılan her türlü (oral, vajinal, anal) cinsel ilişki ile,
- Ortak kullanılan ve HIV enfekte enjektör veya steril edilmemiş cerrahi malzemelerle
- Enfekte kan ve kan ürünleriyle (Ülkemizde 1987 yılından itibaren, her kan ve kan ürününe gerekli testler yapıldıktan sonra hastaya verilmektedir.),
- HIV pozitif anneden bebeğe gebelik döneminde, doğum sırasında ya da doğum sonrasında emzirme ile bulaşabilmektedir.
Riskli Gruplar Kimlerden Oluşur?
Bulaş yolları değerlendirildiğinde:
- HIV pozitif kişinin partneri olanlar,
- Korumasız cinsel ilişkiye girenler,
- Riskli temas öyküsü bulunan kişiler,
- Damar içi madde bağımlılığı ve ortak enjektör kullanımı olanlar,
- HIV pozitif gebelerin bebekleri risk altındaki grupları oluşturmaktadır.
Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) 2017 yılı raporunda; dünyada 2017 yılı içinde yaklaşık 1.8 milyon kişinin HIV enfeksiyonuna yakalandığı, toplam 36.9 milyon HIV ile enfekte kişi bulunduğu ve 940 bin kişinin AIDS ile ilişkili hastalıklar nedeni ile öldüğü belirtilmektedir. Dünya genelinde vaka sayısı azalırken Doğu Avrupa ve Orta Asya’da vaka sayısı artmaktadır. Ülkemiz HIV/AIDS açısından hastalığın az sıklıkta görüldüğü ülkeler arasında yer almakla birlikte son yıllarda vaka sayılarında artış izlenmektedir.
Bu nedenle Türkiye'de her ne kadar bugüne kadar başarılı adımlar atılmış, etkisi ve kapsamı giderek güçlenen çalışmalar yürütülmüşse de HIV/ AIDS’in önlenmesi ve kontrolü için yapılması gereken pek çok faaliyet bulunmaktadır. Bu kapsamda; UNAIDS tarafından belirlenen küresel hedefler ile uyumlu, insan haklarını gözeterek HIV/AIDS yayılımı için risk oluşturan faktörlerle mücadele etmek, her bireyin tanı, tedavi, bakım ve desteğe eşit ulaşımını sağlayarak toplumun sağlığını korumak ve geliştirmek misyonu altında Türkiye'deki HIV/AIDS çalışmalarına yol haritası oluşturmak amacıyla “Türkiye HIV/AIDS Kontrol Programı, 2019 - 2024” hazırlanmıştır.
