Muğla'nın Menteşe ilçesindeki Karia Bölgesi'nin önemli yerleşim alanlarından biri olan tarihi Muğla evlerinde kullanılan kapı tokmakları zamanla kaybolmaya yüz tutan bir gelenek haline geldi. Bu evlerin giriş kapılarındaki özel tasarımlı kadın eli şeklindeki kapı tokmakları, geçmişin izlerini taşıyan önemli bir detay olarak öne çıkıyor. Fakat bu zarif el şeklindeki tokmaklar, kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya.
Muğla'nın tarihini yansıtan kapı tokmakları demir, bronz ve pirinç dökümüyle şekillendiriliyor. Geçmişte misafirlerin cinsiyetini belirlemekte kullanılan bu tokmaklar, aynı zamanda bölgenin kültürel zenginliğini yansıtıyor. Ancak günümüzde, bu özgün tasarımlı kapı tokmaklarının yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olması, bölgenin tarihini ve sanatını koruma adına önemli bir sorumluluk doğuruyor.
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'nden Dr. Ayşe Aydın'a göre, bu el yapımı tokmaklar, sadece kapıları süslemekle kalmıyor; aynı zamanda Muğla'nın geçmişine ve kültürel kimliğine dair önemli birer sembol olarak değer taşıyorlar. Bu yüzden, bu eşsiz el işçiliği örneklerinin korunması ve gelecek nesillere aktarılması büyük bir öneme sahip.
Dr. Ayşe Aydın şu ifadeleri kullandı; "Muğla'da uzun bir tarih sürecine dayanan kapı tokmakları, maden sanatımızın önemli bir parçasını oluşturuyor. Bu tokmaklar, demir, bronz ve pirinç gibi malzemelerle yapılmış olup 18-19. yüzyıl Osmanlı kapı halka ve tokmakları geleneğini yansıtmaktadır. Her bir tokmak, ev sahibinin isteğine göre farklı boyutlarda yapılır ve sesi ayarlanır. Batılılaşma döneminde Avrupa'dan ithal edilen ve Anadolu'da popüler olan bu el şeklindeki tokmaklar, Muğla örneğinde Rum tüccarlar tarafından getirilen döküm demir ve pirinçten yapılmış özgün örneklerle temsil edilmektedir. Bu özel tasarımlar, Muğla'nın 19. yüzyıl sivil mimarisi, kültürü ve sosyal yaşamında önemli bir rol oynamıştır ve bu nedenle bu kültürel mirası koruma altına almak önemlidir.".
